وضعیت کبد چرب در دوران بارداری می‌تواند برخی از زنان باردار را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه، یکی از رویدادهای نادر در زمان بارداری است که باعث ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی مادر و جنین می‌شود. اگرچه عوارض بارداری متنوعی وجود دارند، اما کبد چرب، به خصوص نوع حاد آن که بسیار کمیاب است، یکی از نادرترین موارد است.

منظور از کبد چرب در بارداری چیست؟

کبد چرب در دوران بارداری زمانی رخ می‌دهد که چربی اضافی در حین بارداری در کبد جمع می‌شود و منجر به ایجاد عارضه‌های جدی و تهدید کننده می‌گردد. این بیماری اغلب در سه ماههٔ آخر بارداری ظاهر می‌شود و اغلب به نسبت نادری از هر 7 تا 15 بارداری یک مورد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیش تر بخوانید => آپاندیسیت

عوامل کبد چرب در بارداری

در صورتی که با مشکل کبد چرب در بارداری مواجه شده‌اید، ممکن است این پرسش برای شما پیش بیاید که چرا این موضوع رخ می‌دهد؟ اگر به این سوال پاسخ دهیم،

باید بگوییم که علت دقیق بروز این بیماری هنوز شناخته نشده است، اما تخصصیان معتقدند که ممکن است به مشکلات متابولیسم اسیدهای چرب در دوران بارداری مرتبط باشد. اسیدهای چرب آزاد معمولاً در فازهای پایانی بارداری افزایش می‌یابند و اگر شما دچار کبد چرب حاد شوید، این اسیدها به‌طور غیرطبیعی در سلول‌های کبد شما تجمع می‌یابند. افراد مبتلا به کبد چرب در دوران بارداری ممکن است به جهش‌های متابولیک خاصی، چون جهش در آنزیم‌های مختلف که اسیدهای چرب را در بدن پردازش می‌کند، یا جهش هموزیگوت G152c، یا کمبود زنجیره بلند 3 هیدروکسی آسیل CoA دهیدروناژ، دچار شوند.

همچنین، اختلال در عملکرد میتوکندری در اکسیداسیون اسیدهای چرب نیز ممکن است یکی از عوامل ایجاد این وضعیت باشد. اگرچه خطر بروز کبد چرب در بارداری‌های آینده به صورت واضح مشخص نیست، اما احتمالی همچنان وجود دارد، حتی اگر نتایج آزمون برای جهش منفی باشد. فاکتورهای ژنتیک نیز می‌توانند از جمله عوامل مؤثر دیگر باشند.

تحقیقات نشان می‌دهد که امکان ارث‌بری کبد چرب از والدین وجود دارد. اگر با اضافه وزن یا چاقی مواجه هستید، باید به احتمال بروز این مشکل در دوران بارداری توجه ویژه داشته باشید. قبل از بارداری، مراقبت از وزن خود را مدنظر قرار داده و در صورت لزوم از روش‌های پاکسازی کبد استفاده نمایید.

علائم کبد چرب در بارداری

علائم و نشانه‌های کبد چرب در بارداری بسیار متنوع هستند و معمولاً با علائم بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته می‌شوند. این امر باعث می‌شود که تشخیص زودهنگام کبد چرب در بارداری مشکل باشد. برخی از این علائم شامل موارد زیر هستند:

1. خستگی شدید
2. درد شکم و سوء هاضمه
3. کبودی اشکال
4. تهوع و استفراغ
5. احساس ناراحتی و ناخوشایند در بدن
6. تشنگی شدید
7. یرقان (زردی پوست و چشم‌ها)

در صورتی که هر یک از این علائم شدید باشد یا شدت آن‌ها افزایش یابد، باید به سرعت به بیمارستان مراجعه کنید. کبد چرب حاد در بارداری یک بیماری بسیار جدی است که می‌تواند منجر به نارسایی سریع کبد و کلیه شود و در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، برای مادر و جنین تهدیدی جدی به همراه داشته باشد.

انواع کبد چرب در بارداری

کبد چرب در بارداری می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که به شرح زیر هستند :

بیماری کبد چرب غیر الکلی

این نوع کبد چرب هیچ ارتباطی با مصرف الکل ندارد و در اثر عوامل دیگر به وجود آمده است. اگر در این موقعیت کبد چرب از نوع ساده باشد، التهاب یا آسیب‌های کبدی معمولا کم است یا اصلا وجود ندارد. این نوع از کبد چرب آن قدر حاد نیست که باعث عوارض کبدی شود. اگر کبد شما دارای التهاب باشد به آن استئاتوهپاتیت غیر الکلی گفته می‌شود و در آن کبد دارای التهاب و آسیب می‌شود. اگر این التهاب طولانی مدت باشد احتمال ایجاد زخم یا فیبروز را بالا می‌برد. در مراحل نهایی امکان بروز سرطان یا سیروز نیز وجود خواهد داشت.

بیماری کبد چرب الکلی

این نوع کبد چرب به دلیل مصرف زیاد الکل است. کبد شما بیش‌تر الکلی را که می‌نوشید تجزیه می‌کند، بنابراین می‌تواند از بدن شما خارج شود. اما بر اثر فرآیند تجزیه، می‌تواند مواد مضر تولید کند. این مواد می‌توانند به سلول‌های کبد آسیب برسانند، همچنین التهاب را بیش‌تر کرده و در نهایت سد دفاعی بدن شما را تضعیف کنند. هر چه قدر که الکل بیش‌تری نوشیده باشید، آسیب بیش‌تری هم به کبد وارد می‌کنید.

چه کسانی در خطر ابتلا به کبد چرب بارداری قرار دارند؟

هر فردی در طول بارداری خود ممکن است با این مشکل مواجه شود، اما احتمال ایجاد آن در این افراد بیشتر است:

• افرادی که چند قلو باردار هستند.
• کسانی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند.
• اگر سابقه کبد جرب بارداری دارید، در بارداری‌های بعدی نیز ممکن است رخ دهد.
• کسانی که جنسیت جنین آن‌ها پسر است.
• افراد دارای سندرم Hellp
• بیماری پره اکلامپسی

آیا کبد چرب در بارداری خطرناک است؟

هر عارضه ای که در دوران بارداری اتفاق بیفتد احتمال ایجاد خطر را بالا می‌برد. کبد چرب بارداری هم اگر در وضعیت حاد باشد و درمان نشود، هم جنین و هم مادر در معرض خطر بسیار بالایی قرار می‌گیرند. نارسایی کلیه، نارسایی کبد، عفونت شدید و خونریزی از جمله خطراتی است که ممکن است با آن‌ها مواجه شوید. اگر بتوانید آن را به موقع تشخیص دهید، امکان دریافت درمان مناسب وجود خواهد داشت.

نحوه تشخیص کبد چرب بارداری

اگر پزشک شما مشکوک به کبد چرب در دوران بارداری باشد، با انجام یک سری از آزمایش‌ها مانند آزمایش خون این موضوع را بررسی می‌کند. این آزمایش‌ها تعداد گلبول‌های سفید و همچنین مواردی مانند قند خون، پلاکت‌ها، کراتینین، بیلی روبین و آمونیاک را بررسی می‌کنند. احتمال دارد که پزشکتان آزمایش ادرار را هم اضافه کند، زیرا باید میزان پروتئین موجود در ادرار را نیز چک شود. اگر چه بیوپسی سریع‌ترین راه برای تشخیص این مشکل است، اما اکثر پزشکان آن را برای کبد چرب بارداری انجام نمی‌دهند. سونوگرافی گزینه دیگری است که می‌تواند جایگزین این راه شود.

درمان کبد چرب در بارداری

گزینه‌های درمانی کمی برای این عارضه وجود دارد، زیرا احتمال خطر بالا رود. معمولا اگر شرایط درست باشد، زایمان زودتر از موعد برای جنین انجام می‌شود تا از ایجاد مشکلات بیش‌تر برای هر دوی آن‌ها کم‌تر شود. بعد از زایمان و تولد نوزاد، کبد مسیر بهبودی را در پیش می‌گیرد. علاوه بر آن، شما می‌توانید از طریق پاکسازی کبد و رژیم غذایی سالم هم این مشکل را کنترل و درمان کنید.